Ορθοδοξία: πίστη στα πρότυπα «δοῦναι και λαβεῖν»;
Επισκεπτόμενος κανείς μεγάλα προσκυνήματα της αγιοτόκου Χώρας μας, όπως για παράδειγμα τον μεγαλόπρεπο Ναό της Παναγίας της «Μεγαλόχαρης» στην Τήνο, της Παναγίας της «Εκατονταπυλιανής» στην Πάρο ή τις Μονές του περιωνύμου Αγίου Όρους, θα διαπιστώσει πως υπάρχουν στις εικόνες κρεμασμένα αρχιερατικά εγκόλπια, ιερατικοί –και όχι μόνο- σταυροί, τάματα και αφιερώματα, ενώ στον γύρω χώρο αμέτρητα καντήλια, αφιερώματα κι αυτά των πιστών, καίνε μέρα και νύχτα μπροστά στα θαυματουργά εκείνα σεβάσματα της Ορθοδοξίας μας. Όλα αυτά χρυσά, ασημένια και από τόσα άλλα πολύτιμα, τις περισσότερες φορές, υλικά είναι πάντοτε εκεί, μέσα στους Ναούς θέλοντας να διηγηθούν το καθένα και από μια δική του προσωπική ιστορία! Ένα θαύμα, μια θεία φανέρωση ή κάποια άλλη θαυμαστή παρέμβαση! Όμως ποιος ζήτησε να βρίσκονται όλα αυτά εκεί; Ζητάει άραγε ο Χριστός, η Παναγία ή οι Άγιοι ανταλλάγματα για τη βοήθεια που προσφέρουν στους ανθρώπους;
Η απάντηση θα δοθεί, όσο κι αν φαίνεται παράξενο για κάποιους, από την ίδια την Παναγία. Κάποτε λοιπόν πήγε στη Μονή Ιβήρων κάποιος ευλαβής προσκυνητής για να ασπαστεί την εικόνα της «Πορταϊτισσας». Φτάνοντας εκεί, είδε πως η Θεομητορική εικόνα ήταν γεμάτη φλουριά τα οποία είχαν αφήσει στη Χάρη Της άλλοι πιστοί. Αυτό του έκανε άσχημη εντύπωση και μάλιστα την ώρα που έφευγε και κατευθυνόταν προς τη Μονή Σταυρονικήτα μπήκε σε λογισμούς λέγοντας:
-Παναγία μου, εγώ ήρθα να σε προσκυνήσω και περίμενα να σε δω αλλιώς. Απλή! Δίχως φλουριά!
Αμέσως όμως τον έπιασε ένας φοβερός και πολύ δυνατός πόνος, ζαλίστηκε κι έμεινε να κάθεται στη μέση του δρόμου χωρίς να μπορεί να κάνει κάτι. Απελπισμένος καθώς ήταν άρχισε να προσεύχεται στην Παναγία λέγοντας αυτή τη φορά:
-Παναγία μου, κάνε με καλά κι εγώ σου υπόσχομαι να σου φέρω δυο φλουριά και να τα αφήσω στην εικόνα Σου.
Τότε εμφανίζεται η Παναγία μπροστά στα έκπληκτα μάτια του και με αυστηρό τόνο του απαντά:
-Έτσι ακριβώς μου τα έφεραν τα φλουριά! Μήπως εγώ τα ζήτησα; Τι τα ήθελα εγώ όλα αυτά;
Και «ὦ τοῦ θαύματος»! Θεραπεύτηκε απευθείας από τους πόνους, ενώ η Κυρία Θεοτόκος εξαφανίστηκε με τον ίδιο θαυμαστό τρόπο που είχε εμφανιστεί λίγο πριν μπροστά του.
Αυτό λοιπόν αδερφοί μου δείχνει πως η Παναγία μας δεν ζητάει ανταλλάγματα, ούτε φυσικά και κάποιος άλλος Άγιος! Ποτέ δεν θα μας «απειλήσουν» οι Άγιοι πως δεν θα ανταποκριθούν στα αιτήματα μας αν δεν λάβουν ανταλλάγματα. Με την ανθρώπινη λογική, ίσως να είναι το σωστό και ηθικό να υποσχόμαστε διάφορα ακόμα και σε Αγίους! Για τον Θεό όμως όχι! «Αἰτεῖτε, καὶ δοθήσεται ὑμῖν, ζητεῖτε, καὶ εὑρήσετε, κρούετε, καὶ ἀνοιγήσεται ὑμῖν· πᾶς γὰρ ὁ αἰτῶν λαμβάνει καὶ ὁ ζητῶν εὑρίσκει καὶ τῷ κρούοντι ἀνοιγήσεται.» λέγει ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός στο κατά Ματθαίον άγιον Ευαγγέλιο (κεφ. Ζ, 7-8). Άρα βλέπουμε πως και ο ίδιος ο Χριστός όταν ήταν στη Γη τόνισε καθαρά πως για να λάβουμε κάτι από Εκείνον, αρκεί απλά να του το ζητήσουμε με πίστη. Γιατί όμως εμείς οι άνθρωποι έχουμε την τάση να δημιουργούμε, εντός της Εκκλησίας, μια σχέση με το Θείο βασιζόμενοι στην «αρχή της ανταπόδοσης»;
Ανατρέχοντας στην Ιστορία θα δούμε πως το γένος των ανθρώπων πάντα είχε σαν κανόνα την ανταπόδοση. Αν μου δώσεις κάτι, θα πρέπει να σου δώσω κι εγώ κάτι εξίσου σημαντικό. «Qud pro quo» λένε στα λατινικά εννοώντας το γνωστό σε όλους μας αρχαίο ρητό «δοῦναι και λαβεῖν». Άνθρωποι απλοί, σε όλες τις εποχές είχαν αυτό τον κανόνα ως βάση της ζωής τους, χωρίς να αναλογίζονται ποτέ γιατί πιστεύουν κάτι τέτοιο, ενώ ως πρώτο παράδειγμα «ανταλλαγής» μπορούμε με επιφύλαξη να θεωρήσουμε τις θυσίες που γινόταν αρχικά στους ψεύτικους θεούς, αλλά και έπειτα στον Θεό του εβραϊκού λαού, όπως άλλωστε περιγράφεται και στην Παλαιά Διαθήκη.
Σίγουρα όλα αυτά είναι απλές, καθημερινές συνήθειες σύμφωνα πάντα με την ανθρώπινη σκέψη και σύμφωνα με αυτά που μπορούμε να κατανοήσουμε όλοι εμείς οι κοινοί θνητοί. Για το λόγο αυτό ας καταρρίψουμε κάθε προκατάληψη που ίσως υπάρχει βαθειά ριζωμένη μέσα μας και ας παρακαλέσουμε τον Ύψιστο και Παντοδύναμο Θεό να μας ελεήσει και να μας χαρίσει πρώτα απ’ όλα τη Βασιλεία του Θεού και έπειτα, οτιδήποτε άλλο είναι προς σωτηρίαν της ψυχής μας.
Ο Απόστολος Παύλος γράφει χαρακτηριστικά προς τους χριστιανούς στην προς Κολοσσαείς επιστολή Του και συμβουλεύει: «Εἰ οὖν συνηγέρθητε τῷ Χριστῷ, τὰ ἄνω ζητεῖτε, οὗ ὁ Χριστός ἐστιν ἐν δεξιᾷ τοῦ Θεοῦ καθήμενος, τὰ ἄνω φρονεῖτε, μὴ τὰ ἐπὶ τῆς γῆς. ἀπεθάνετε γάρ, καὶ ἡ ζωὴ ὑμῶν κέκρυπται σὺν τῷ Χριστῷ ἐν τῷ Θεῷ» (κεφ. Γ, 1-3). «Τα άνω ζητήτε», επιδιώκετε δηλαδή τα πνευματικά, ουράνια, υψηλά αγαθά και όλα τα άλλα θα σας δοθούν στη συνέχεια. Όπως όταν ο Κύριος ρώτησε τους μαθητές του τι τους λείπει και τι θα ήθελαν απ΄ Αυτόν, «εἶπον οἱ ἀπόστολοι τῷ Κυρίῳ· πρόσθες ἡμῖν πίστιν» (Λουκ. κεφ. 17, 5). Δηλαδή ενώ θα μπορούσαν να ζητήσουν πλούτη, μεγαλεία και δόξες, το μόνο που ζήτησαν από τον Διδάσκαλό τους ήταν να τους αυξήσει την πίστη. Εμείς ζητάμε κάτι τέτοιο από τον Χριστό; Ο προφήτης Δαυίδ στην προσευχή του παρακαλούσε να έχει «καρδίαν καθαράν», ενώ ο Μέγας εκ των Αποστόλων Παύλος εύχεται στον Τιμόθεο να είναι συνετός. Εμείς, άραγε, προσευχόμαστε για σύνεση και για καρδιά καθαρή όπου θα κατοικεί μέσα της το Άγιον Πνεύμα; Δυστυχώς όχι αδελφοί μου και το γνωρίζουμε πολύ καλά όλοι μας αυτό!
Αυτά ας αναλογιστούμε και ας προσπαθήσουμε να αλλάξουμε τρόπο ζωής έμπρακτα, μέσα από την καθημερινότητα μας και ας ψάλλουμε κι εμείς με τον Προφητάνακτα Δαυίδ «ΕΛΕΗΣΟΝ με, ὁ Θεός, κατὰ τὸ μέγα ἔλεός σου καὶ κατὰ τὸ πλῆθος τῶν οἰκτιρμῶν σου ἐξάλειψον τὸ ἀνόμημά μου» (50ος Ψαλμός).
ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ κατά το Ν. 2121/1993 και τους συναφείς κανόνες ευρωπαϊκού δικαίου και διεθνών συμβάσεων η λήψη, αποθήκευση, αναδημοσίευση, αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική ή κατά παράφραση ή διασκευή απόδοση του περιεχομένου του παρόντος Ιστότοπου με οποιονδήποτε τρόπο, ηλεκτρονικό, μηχανικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλο χωρίς την αναγραφή της Πηγής.
Γ.Μ.
Αναγνώστης Ι.Μ. Λαρίσης & Τυρνάβου
12/11/2019