«Οι ήρωες του 1821 ως διαχρονικά πρότυπα»

Ο συγγραφέας και μαχητικός δάσκαλος κ. Δημήτρης Νατσιός και η
Νομικός – Επιστήμων Οικονομικής & Κοινωνικής Διοικήσεως κ. Ιωάννα
Καραγκιούλογλου ήταν οι ομιλητές της Σχολής Γονέων – Ανοικτό
Πανεπιστήμιο Κατερίνης στο αφιέρωμά της για τα 200 χρόνια από την
Εθνική μας Παλιγγενεσία με θέμα “Οι ήρωες του 1821 ώς διαχρονικά
πρότυπα”.
 Μόνο αν βαδίσουμε τον δρόμο του Θεού, θα αναστηθούμε ως λαός
και ως κράτος…
 Έτσι άρχισαν όλα! «Σαν σήμερα πριν από διακόσια χρόνια, στις 22
Φεβρουαρίου 1821, ο Αλέξανδρος Υψηλάντης διέβη τον παραπόταμο του
Δούναβη τον Προύθο ποταμό».
 Οἱ Ἥρωες τοῦ 21 εἶναι οἱ ἀγγελιαφόροι τῆς μακρᾶς καὶ ἀδιάσπαστης
συνέχειας τοῦ Ἑλληνισμοῦ. Οἱ μορφὲς μπορεῖ νὰ ἀλλάζουν, τὰ ἰδανικὰ ὅμως
μένουν.
 Στὸ ΜΑΧΟΥ ΥΠΕΡ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΠΑΤΡΙΔΟΣ ἀνταποκρίθηκε
σύσσωμος ὁ Ἑλληνικὸς Κόσμος. Ἡ Προκήρυξη πρὸς τὸ Ἑλληνικὸ Γένος
ἀντήχησε ὡς Εὐαγγέλιο τῆς Ἐλευθερίας ἀπὸ τὸν τὸ Ἴστρο ὡς τὴ Μάνη καὶ
ἀπὸ τὸ Ἰόνιο ὡς τὴν Μικρὰ Ἀσία.
 Ο διακαής πόθος για Ελευθερία και τα ”κρυφά σχολειά” ήταν που
τους οδήγησαν στην ηρωική Έξοδο στις 10/4/1826.
 Ο κίνδυνος μας διεγείρει. Το ντουφεκίδι και η μάχη μοιάζουν με
μουσική.

Παίρνοντας τον λόγο αρχικά o κ. Κωνσταντίνος Κορομπίλης, πρόεδρος
της Σχολής Γονέων – Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κατερίνης εισαγωγικά
αναφέρθηκε στην συμπλήρωση διακοσίων χρόνων από την 22
Φεβρουαρίου 1821, όταν ο Αλέξανδρος Υψηλάντης διέβη τον παραπόταμο
του Δούναβη, τον Προύθο ποταμό και δυο ημέρες μετά, στις 24
Φεβρουαρίου εξέδωσε την πρώτη και εξαιρετικά σπουδαία Επαναστατική
Προκήρυξη προς το έθνος με τίτλο «Μάχου υπέρ Πίστεως και Πατρίδος»
στην οποία εμπεριέχει και η περίφημη φράση που ετάραξε τον τσάρο:
«Κινηθείτε ω΄ φίλοι και θέλετε ιδεί μια κραταιάν δύναμιν να
υπερασπισθεί τα δίκαια μας!»
Η πρώτη ομιλήτρια κ. Ιωάννα Καραγκιούλογλου με μια συγκινητική
εισήγηση, αναφέρθηκε στη σημασία της ύπαρξης διαχρονικών προτύπων

για την ενότητα του Ελληνικού πνεύματος, στην αρετή, στην αυταπάρνηση
και στον ηρωισμό που έδειξαν οι επαναστατημένοι Έλληνες, που υπήρξαν
πρότυπο ήθους και φιλοπατρίας. Το εθνικό πνεύμα που συνδέει τους
Έλληνες, το φρόνημα των Ηρώων και κάθε Έλληνα αγωνιστή, η Ελληνική
ιδέα πρωταγωνίστησαν το 1821. Συνεχίζοντας, τόνισε τον ρόλο των
προδρομικών εταιριών και της στρατιάς των Ελλήνων λογίων στην
πνευματική αφύπνιση. Ιδιαίτερα υπογράμμισε τον ρόλο και τον χαρακτήρα
της Φιλικής Εταιρίας με ιδρυτές τον Εμμανουήλ Ξάνθο, τον Νικόλαο
Σκουφά και τον Αθανάσιο Τσακάλωφ. Η ομιλήτρια παρουσίασε εν
συντομία και την πορεία της αρχηγίας του  Αλέξανδρου Υψηλάντη στη
Φιλική Εταιρία, με αποκορύφωμα την πρώτη και εξαιρετικά σπουδαία
Επαναστατική Προκήρυξη προς το έθνος με τίτλο «Μάχου υπέρ Πίστεως
και Πατρίδος».
Ἡ Ἑνότητα τοῦ Ἑλληνικοῦ Πνεύματος, τῶν τάσεων καὶ τῶν συμβόλων,
διατρέχει ὅλες τὶς περιστάσεις τῆς ὑπερτρισχιλιετοῦς μας Ἱστορίας. Ἡ
μεγαλύτερη ἠθικὴ δύναμη κάθε Ἐθνικῆς ὁμάδος εἶναι ἡ βαθιά αὐτογνωσία.
Καί, καλύτερο μάθημα αὐτογνωσίας ἀπὸ τὸ 21 δὲν ὑπάρχει. Ὅπως στὴν
ἐποχὴ τοῦ Μαραθῶνα καὶ τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου, ὅπως στὴν ἐποχή τοῦ
Διγενὴ Ἀκρίτα καὶ τοῦ Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, ἔτσι καὶ στὰ μεγάλα
ἐκεῖνα Χρόνια, ἔλαμψε μὲ ὅλη της τὴν αἴγλη, μὲ ὅλη της τὴν μεγαλοπρέπεια,
ἡ Ἐθνικὴ μας Ἀρετή. Τέτοια ὕψωση ἠθική, τέτοια ἔξαρση ψυχική, τέτοιο
καθολικὸ πνεῦμα αὐταπάρνησης μέσα σὲ ὁλοκληρωτικὴ ἀπόφαση θυσίας,
μέσα σὲ ὁλοσχερή κατάλυση φόβου, μέσα σὲ ἀπόλυτη γενίκευση ἡρωϊσμοῦ,
σπανιώτατα ἔχει διαπιστώσει ἡ Παγκόσμια Ἱστορία. Ὁ Ἕλλην κινεῖται στὴν
αἰχμὴ μεταξὺ Ζωῆς καὶ Θανάτου. Εἶναι πρότυπο Φιλοπατρίας καὶ Ἀρετῆς.
Παιδείας καὶ Καλοκαγαθίας. Ἔχει ἦθος ἡρωικὸ ἐφάμιλλο τοῦ Ἡρακλῆ, τοῦ
Λεωνίδα, τοῦ Θεμιστοκλῆ καὶ τοῦ Ἐπαμεινώνδα.
Τὸ Ἐθνικὸ πνεῦμα συνδέει τοὺς Ἥρωες μὲ τὴν Ἑλληνικὴ Ἰδέα. Με τὸ ἀρχικὸ
“Κινοῦν Αἴτιον” Ὁ Ἑλληνικὸς Κόσμος, πού ἀποτελοῦσε γιὰ χιλιάδες χρόνια
τὸ Φῶς καὶ τὸν Πολιτισμὸ, δὲν προσαρμόστηκε ποτὲ στὴν ὑλικὴ
πραγματικότητα τῆς βάρβαρης κυριαρχίας. Βλέπει ὅτι σὲ μία τυραννικὴ
κυβέρνηση δὲν μπορεῖ νὰ ὑπάρξει κοινὸ σημεῖο μεταξὺ ἄρχοντος καὶ
ἀρχομένου. Ἡ Ἰδέα καλλιεργεῖται. Το Ἑλληνικὸ Πνεῦμα λάμπει. Ὁ Ρήγας
πεθαίνοντας δὲν εἶχε γίνει μόνο προφήτης. Εἶχε γίνει καὶ παράδειγμα. Ὁ
Ἑλληνισμὸς εἶχε ἀναγεννηθεῖ πρωτίστως διὰ τῆς Παιδείας. Ἡ συνείδηση τοῦ
Ἔθνους ἦταν ἕτοιμη.

Ὁ Σκοπὸς τῆς Φιλικῆς Ἑταιρείας ταυτίζεται μὲ τὴν Ἰδέα. Ἡ Ἀρετὴ καθορίζει
τὸν χαρακτῆρα τῆς πράξεως. Ἡ Ἀόρατος Ἀρχὴ ἀποκτᾶ σῶμα στιβαρό τὴν
Ἀρχηγία ἀναλαμβάνει ὁ Ἀλέξανδρος ‘Υψηλάντης. Τὴν 22α Φεβρουαρίου
τοῦ 1821 τὸ ἔργο τῆς Φιλικῆς Ἑταιρείας ἔφθανε στὴν κορύφωσή του.
Ξεκινοῦσαν οἱ μέρες τῆς Δόξας, τῶν δακρύων καὶ τοῦ αἵματος. Οἱ Ἥρωές
μας ὅταν πῆραν τὴν ἀπόφαση, εἶχαν βαθιά συνείδηση τῆς Ἱστορίας τοῦ
Ἑλληνικοῦ Ἔθνους. Ἔθεσαν τὸν Τρόπο στὴν ὑπηρεσία τῶν Ἰδανικῶν. Το
Ἑλληνικὸ Πρότυπο, τὸ διαχρονικὸ Οἰκουμενικὸ πρότυπο, συμπυκνώνεται
στὰ λίγα τοῦτα λόγια: “Γίνε συνειδητὸς Ἕλληνας γιά νὰ γίνεις ἀληθινός
Ἄνθρωπος”.
Ακολούθως, ο δάσκαλος και συγγραφέας, ο κ Δ. Νατσιός με μια εξαιρετικά
συγκινητική αναδρομή στα λεγόμενα μα και πεπραγμένα Υπερ της Πατρίδος
και του Σταυρού, πολεμαρχών, πολεμιστών-τριών, δασκάλων, ιερέων,
λογοτεχνών της τότε και λίγο μετέπειτα εποχής, αναδίδει το πνεύμα της
αυτοθυσίας και του ηρωισμού που κυριαρχούσε κατά την επαναστατική
περίοδο. Συν τοις άλλοις, μέσω αυτών των διηγήσεων των βιωμάτων και της
στάσης ζωής των προγόνων μας, συνειδητοποιεί κανείς το βάθος και τον
ηθικό πλούτο που ‘εισπράττει’ αυτός που οι κινήσεις του καθοδηγούνται από
την αγάπη του προς την πατρίδα και την πίστη του στο Θεό. Για τους
πολιορκημένους η θυσία δε συνεπαγόταν κάποιο υλικό όφελος, μα
αδιαφθόρως κινούμενοι προτιμούσαν ν ακολουθήσουν το δύσκολο δρόμο
του Θεού που μέσα από το Γολγοθά των αιματηρών θυσιών τους, θα
οδηγούνταν στη δική τους Ανάσταση μα και ολάκερου του Γένους. Το
φωτεινό παράδειγμα της διακονίας των προς την Πατρίδα είναι σημαντικό ν
αποτελεί φάρο στη ζωή των επερχόμενων γενεών και προς αυτή την
κατεύθυνση κρίνεται αναγκαία η ουσιαστική συμβολή της παρεχόμενης
Παιδείας ,ώστε να επιτευχθεί, αυτό που ονόμαζε ο εθνικός μας ποιητής,
Εθνική Αναγέννηση.

«Πάμε να ιδούμεν τους παλιούς Έλληνες», να… ακούσουμε τους
πολέμαρχους του ’21. Διαβάζεις τα απομνημονεύματα και τις φυλλάδες
για την Εθνεγερσία και νομίζεις ότι ανοίγεις ένα «μυρογιάλι», εκείνα τα
μικρά φιαλίδια που περιέχουν αρώματα εξαίσια. Οσμή ευωδίας πνευματική
αναδίδεται, παρ’ όλα τα πάθια και τους καημούς εκείνης της περιόδου.
Έχω το συνήθειο, όταν συναντώ στα αναγνώσματά μου, λόγια και
επεισόδια, που στέκεσαι και τα ξαναδιαβάζεις, που κρύβουν στα
φυλλώματά τους πετράδια, να τα καταγράφω, για να μην λησμονηθούν.

Σκοπός μου να τα μοιραστώ με τους μαθητές μου. Σ’ αυτές τις εξοπλιστικές
ηλικίες, τα παιδιά δεν θέλουν περισπούδαστες αναλύσεις και κενόλογες
φλυαρίες. Μαθαίνουν με το παράδειγμα, με το παραμύθι, με την αξία και
την αρετή σαρκωμένες σε πρόσωπα. Παράδειγμα. Μάχη της Γράνας, 10
Αυγούστου του 1821. Βγήκαν οι πολιορκημένοι στην Τριπολιτσά Τούρκοι
να χτυπήσουν τους Έλληνες. Ο Κολοκοτρώνης είχε διατάξει να ανοιχθεί
τάφρος (γράνα) 700 μέτρων, βάθους ενός και πλάτους δύο μέτρων.
Κάποια στιγμή οι Τούρκοι επιτίθενται στη γράνα και από τις δύο μεριές.
Έπρεπε ο Γέρος του Μοριά να διατάξει τα παλληκάρια του να χωριστούν,
να μοιραστούν τα καριοφίλια, να «χτυπούν» οι μισοί προς την μία πλευρά
και οι άλλοι μισοί προς την άλλη. Ερωτώ τους μαθητές μου πώς το έκανε
πάνω στην αντάρα της μάχης: Τους βασάνισα κανένα πεντάλεπτο και
άκουσα απίθανες απαντήσεις. Τι είπε ο Κολοκοτρώνης και αμέσως
χωρίστηκαν τα ντουφέκια; «Κώλο με κώλο ωρέ Έλληνες!». «Χαμός» στην
τάξη, γέλια και θαυμασμός για την μεγαλοφυία του Γέρου.
 Πήγαινε στην κρεμάλα, τον αγωνιστή Θεόδωρο Γρίβα, ο Αλή πασάς. Ο
Γρίβας όταν πλησίασε ο δήμιος κάλυψε το κεφάλι του με το ένδυμά του.
Τον ρωτά το θηρίο των Ιωαννίνων: «Γιατί σκέπασες το κεφάλι σου;
Φοβήθηκες τον θάνατο; Δεν ήξερες ότι αφού ακολούθησες την δουλειά του
πατέρα σου αυτή θα ήταν η τύχη σου; Δεν φοβήθηκα τον θάνατο, απεκρίθη
ο Θεόδωρος, τον φόβο τον άφησα στην κοιλιά της μάνας μου ούτε θα
μείνω χωρίς εκδίκηση. Και πατέρα έχω και τέσσερις αδελφούς, μα
ντρέπομαι τον κόσμο που θα ιδή να πεθάνω έτσι και από τα χέρια τέτοιων
παλιανθρώπων Εζήτησα το θάνατο όπου έπρεπε, αλλ’ αυτός με αρνήθηκε.
Και ο Αλής του χάρισε την ζωή».
Στις 14 Φεβρουαρίου ο Οδυσσέας Ανδρούτσος γράφει σε επιστολή του
προς τον Αναστάσιο Λόντο τούτα τα αθάνατα λόγια: «Τον περισσότερο
καιρό της ζωής μου πού τον επέρασα; Τον επέρασα σκοτώνοντας
Τούρκους. Τον επέρασα εις τα σπήλαια και εις τα βουνά, τα καρτέρια των
δρόμων οι λόγγοι και τα άγρια θηρία είναι μάρτυρες ότι δυσκόλως έφευγε
Τούρκος από τα χέρια μου αν ζύγωνε καμμιά πενηνταριά οργιές».
Το 1859 μία Σουηδή, η Φρεντρίκα Μπρέμερ, επισκέπτεται τον Κανάρη στο
σπίτι του για να εκφράσει τον θαυμασμό της στον «γηραιό άνδρα της
ελευθερίας», όπως τον ονομάζει. Ο Κανάρης απάντησε ότι «ευχαριστεί τον
Θεό που επέτρεψε σ’ ένα μικρό ναυτικό ενός ελληνικού νησιού, από τα πιό
μικρά, να κάμη για την πατρίδα του κάτι που έκαμε τον απελευθερωτικό της
αγώνα συμπαθή σε χώρες τόσος μακρινές». Ήταν αληθινά μία ωραία

απάντηση, γράφει η Φρεντρίκα. Και όταν τον ρώτησε, αν αισθάνθηκε σε
κάποια στιγμή της ζωής του φόβο, ο Κανάρης αποκρίθηκε: «Ένα τέτοιο
πράγμα δεν μπαίνει ποτέ στο νου μας. Ο κίνδυνος μας διεγείρει. Το
ντουφεκίδι και η μάχη μοιάζουν με μουσική».
Ο Ηλίας Φλέσσας και ο Παναγιώτης Κεφάλας προτείνουν στον
«μπουρλοτιέρη των ψυχών» Παπαφλέσσα, να αφήσει τους λόφους στο
Μανιάκι και να ταμπουρωθεί ψηλότερα, στο βουνό, για να υπάρχει οδός
διαφυγής. Απαντά: «Εγώ δεν ήρθα εδώ να μετρήσω το στρατό του
Μπραϊμη, πόσος είναι, από τα ψηλώματα. Ήρθα να πολεμήσω. Ούτε
τρελλάθηκε ο Μπραϊμης να χασομεράει εκεί που ελπίζει να κερδίσει νίκη,
μα θα τραβήξει ίσα κατά την Τριπολιτσά, κι εγώ τότε θα μείνω να μαζεύω
από πίσω τα καρφοπέταλά του. Αν όμως τον κρατήσω εδώ στο Μανιάκι,
γλιτώνω τον Μωριά, γιατί θα τον κάμω να πισωγυρίσει όπως ο Δράμαλης,
ειτεμή θα πληρώσει ακριβά το αίμα μου και θα συλλογιστή καλά ύστερα να
μπη στην καρδιά του Μωριά. Καθίστε εδώ να πεθάνουμε σαν αρχαίοι
Έλληνες».
Πριν οδηγήσουν το νεκρό σώμα του Μάρκου Μπότσαρη στο Μεσολόγγι
στάθηκαν οι Σουλιώτες για λίγο στο μοναστήρι της Παναγίας της
Προυσιώτισσας. Εκεί γιατροπορευόταν ο Καραϊσκάκης. Όταν το έμαθε
σύρθηκε στην εκκλησιά, φίλησε τον νεκρό κλαίγοντας και είπε: «-Άμποτες,
αδελφέ μου, Μάρκο, από τέτοιο θάνατο να πάω κι εγώ». Και όταν
απομακρύνθηκε από το λείψανο, πρόσθεσε: «Μάνα δεν γέννησε στην
Ελλάδα δεύτερο Μάρκο… Ούτε είδα ούτε θα ιδώ τέτοιον πολεμάρχη».
Όταν αποφυλακίστηκε ο Νικηταράς ο Τουρκοφάγος (Καταγόταν η
οικογένειά του από το Τουρκολέκα της Μεγαλόπολης γι’ αυτό τον
αποκαλούσαν και Τουρκοπελέκα), το 1841, ήταν τόσο φτωχός που
κατάντησε ζητιάνος στα σοκάκια του Πειραιά. Η αρμόδια αρχή, η οποία
χορηγούσε θέσεις επαιτείας, τον επέτρεπε να επαιτεί, κοντά στην εκκλησία
της Ευαγγελίστριας, κάθε Παρασκευή! Όταν αυτά έφτασαν στα αυτιά του
πρέσβη της Γαλλίας, αυτός απεστάλη από την κυβέρνηση του, στο σημείο
όπου ζητιάνευε ο μεγάλος οπλαρχηγός. Μόλις ο Νικηταράς αντελήφθη τον
ξένο, μάζεψε αμέσως το απλωμένο χέρι του.

• Τι κάνετε στρατηγέ μου; ρώτησε ο ξένος.
• Απολαμβάνω ελεύθερη πατρίδα, απάντησε υπερήφανα ο ήρωας.
• Μα εδώ την απολαμβάνετε, καθισμένος στον δρόμο; Επέμενε ο ξένος.
• Η πατρίδα μού έχει χορηγήσει σύνταξη για να ζω καλά, αλλά έρχομαι εδώ για να
  παίρνω μια ιδέα πώς περνάει ο κόσμος, απάντησε περήφανα ο Νικηταράς.
• Ο ξένος κατάλαβε και διακριτικά, φεύγοντας ,άφησε να του πέσει ένα πουγκί με
  χρυσές λίρες. Ο σχεδόν τυφλός Νικηταράς άκουσε τον ήχο, έπιασε το πουγκί και
  φώναξε στον ξένο: «Σου έπεσε το πουγκί σου. Πάρε το μην το βρει κανένας και το
  χάσεις!». Στις 25 Σεπτεμβρίου του 1849, ο γενναίος και έντιμος ήρωας, πεθαίνει
  πάμφτωχος».
  Η επόμενη εκδήλωση θα γίνει την Δευτέρα 1 Μαρτίου 2021 διαδικτυακά
  στις 21:00 με θέμα: «Η Συμβολή των Αμερικανών και της Ομογένειας στον
  Αγώνα του 1821» με καλεσμένους ομιλητές τον Αντιναύαρχο ε.α. πρώην
  Αρχηγό Στόλου Π.Ν. & Πρόεδρο του Ελληνικού Ινστιτούτου Ναυτικής
  Ιστορίας Κωνσταντίνο Μαζαράκη Αινιάν, την πρ. Καθηγήτρια στο
  Univercity of New Hampshire και συντονίστρια των Παμμακεδονικών
  Ενώσεων Υφηλίου κ. Νίνα Γκατζούλη και τον Επίκουρο καθηγητή στο
  Carnegie Mellon Univercity κ. Γρηγόριο Παναγάκο.
  Την εκδήλωση μπορείτε να την δείτε ζωντανά εδώ:
  https://youtu.be/D0jGDWylN9U